Chiếc cầu Ý Hệ (cầu Hiền Lương)

LỜI NGỎ

 

Thi ca, tiểu thuyết, triết luận và sử học là những gì tôi trân trọng, yêu mến, sáng tạo và nghiên cứu. Nhưng điều quan trọng là qua đó, nhất là ở những tác phẩm sáng tác, tôi đã cố gắng phản ánh trung thực nhận thức, tâm trạng của con người Việt Nam, đặc biệt là vài ba thế hệ ở phần đất Miền Nam, bên này Vĩ tuyến 17, từ 1954 cho đến hôm nay (2006 [ HB6 ]). Trong đó, đậm nét nhất vẫn là bao suy tư, bao nỗi niềm hậu chiến – âm hưởng khôn nguôi của cuộc chiến tranh dài dằng dặc, trên một trăm ba mươi năm (1858 – 1989). Và điều quan trọng khác: Tôi tự nghiền ngẫm để sáng tạo cho mình và gửi đến cuộc đời một hệ tư tưởng mới, gạt bỏ những yếu tố ngoại lai, nhục quốc thể, khiến cả dân tộc đã hao tổn biết bao xương máu. Tuy vậy, không dám nói là những trang viết của tôi hoàn toàn được viết trong không khí tự do chân chính về sáng tác, nghiên cứu và tự do chân chính về báo chí, xuất bản. Sự áp chế ấy không phải chỉ ở trong nước, mà cả ngoài nước, vì những đối tượng cần thiết phải phê phán lại thiếu trung thực để chấp nhận sự phê phán. Những đối tượng ấy lại là những thế lực thuộc loại bạo quyền, luôn tìm mọi cách để hãm hại người cầm bút.

 

Tưởng cũng không thừa, khi nhấn mạnh rằng, đề từ này, 70% tỉ trọng của nó dành riêng cho phần sáng tác. Về phần nghiên cứu sử học, chủ yếu là giai đoạn nửa sau thế kỉ XIX, tôi đã đương đầu được trước sức ép nhẹ hơn. Sức ép trong hiện tại với quãng cách thời gian lịch sử rõ ràng có mối quan hệ tác động qua lại (thời đoạn lịch sử càng xa, sức ép trong hiện tại càng giảm độ cuồng bạo, nham hiểm), tùy thuộc vào sự dính líu của những thực thể xã hội, chính trị vào mỗi thời đoạn lịch sử. Đó là một lẽ. Lẽ khác, bởi sự phê phán ở bình diện lịch sử, các thế lực đó dễ chấp nhận hơn (hoặc khó phủ nhận), so với bình diện bản chất, nền tảng của giáo thuyết, ý thức hệ.

 

Và chắc hẳn các người đọc kính mến đâu cần hỏi: Những bạo quyền nào vậy? Cũng xin thưa trước, cho dù có người vẫn muốn chất vấn đến cùng, với thái độ thân mật hay giận dữ, tôi cũng chỉ lễ độ trả lời: Xin tinh mắt nhận diện những bạo quyền ấy trong những trang sách của tôi.

 

Trần Xuân An

Thứ sáu (thứ bảy cũ), 25-02 HB6 ( 2006 ) [ 28-01 Bính tuất HB6 ],

lúc 15 g 26' cùng ngày

& 01-3 HB6, tại TP. HCM., Việt Nam